Entitate izendunen desanbiguazioa ezagutza-base erraldoien arabera

130 p.Gaur egun, interneten nabigatzeko orduan, ia-ia ezinbestekoak dira bilatza-ileak, eta guztietatik ezagunena Google da. Bilatzaileek egungo arrakastarenzati handi bat ezagutza-baseen ustiaketatik eskuratu dute. Izan ere, bilaketasemantikoekin kontsulta soilak ezagutza-baseetako informazioaz aberastekogai dira. Esate baterako, musika talde bati buruzko informazioa bilatzean,bere diskografia edo partaideetara esteka gehigarriak eskaintzen dituzte. Her-rialde bateko lehendakariari buruzko informazioa bilatzean, lehendakari izan-dakoen estekak edo lurralde horretako informazio gehigarria eskaintzen dute.Hala ere, gaur egun pil-pilean dauden bilaketa semantikoen arrakasta kolokanjarriko duen arazoa existitzen da. Termino anbiguoek ezagutza-baseetatikeskuratuko den informazioaren egokitasuna baldintzatuko dute. Batez ere,arazo handienak izen berezien edo entitate izendunen aipamenek sortuko di-tuzte.Tesi-lan honen helburu nagusia entitate izendunen desanbiguazioa (EID)aztertu, eta hau burutzeko teknika berriak proposatzea da. EID sistemektestuetako izen-aipamenak desanbiguatu, eta ezagutza-baseetako entitateekinlotuko dituzte. Izen-aipamenen izaera anbiguoa dela eta, hainbat entitateizendatu ditzakete. Gainera, entitate berdina hainbat izen ezberdinekinizendatu daiteke, beraz, aipamen hauek egoki desanbiguatzea tesiaren gakoaizango da.Horretarako, lehenik, arloaren egoeraren oinarri diren bi desanbiguazioeredu aztertuko dira. Batetik, ezagutza-baseen egituraz baliatzen den ereduvglobala, eta bestetik, aipamenaren testuinguruko hitzen informazioa usti-atzen duen eredu lokala. Ondoren, bi informazio iturriak modu osagarriankonbinatuko dira. Konbinazioak arloaren egoerako emaitzak hainbat datu-multzo ezberdinetan gaindituko ditu, eta gainontzekoetan pareko emaitzaklortuko ditu.Bigarrenik, edozein desanbiguazio-sistema hobetzeko helburuarekin ideiaberritzaileak proposatu, aztertu eta ebaluatu dira. Batetik, diskurtso, bil-duma eta agerkidetza mailan entitateen portaera aztertu da, entitateek pa-troi jakin bat betetzen dutela baieztatuz. Ondoren, patroi horretan oinar-rituz eredu globalaren, lokalaren eta beste EID sistema baten emaitzak moduadierazgarrian hobetu dira. Bestetik, eredu lokala kanpotiko corpusetatik es-kuratutako ezagutzarekin elikatu da. Ekarpen honekin kanpo-ezagutza honenkalitatea ebaluatu da sistemari egiten dion ekarpena justifikatuz. Gainera,eredu lokalaren emaitzak hobetzea lortu da, berriz ere arloaren egoerakobalioak eskuratuz.Tesia artikuluen bilduma gisa aurkeztuko da. Sarrera eta arloaren ego-era azaldu ondoren, tesiaren oinarri diren ingelesezko lau artikulu erantsikodira. Azkenik, lau artikuluetan jorratu diren gaiak biltzeko ondorio orokorrakplanteatuko dira

Ondare Kulturala Wikipediara lotzen : entitateen desanbiguazioaren ekarpenak

Bilduma digitaletan, ondare kulturaleko elementuek deskribapen motzak eta informazio falta handia dute. Wikipediako artikuluek berriz deskribapen luzeak eta erlazionaturiko elementuetara estekak eskaintzen dituzte. Proiektu honetan, ondare kulturaleko elementu hauen informazioa, sistema automatiko bidez, Wikipedia artikuluekin aberastea posible den ikertu eta ebaluatuko da. Sistemek esleitzen dituzten artikuluak egokiak direla egiaztatzeko, bilduma digital batetik ausaz aukeraturiko 400 elementu eskuz etiketatu dira dagokion Wikipedia artikuluarekin. Gainera bi sistema automatiko erabiliko dira azterketan, alde batetik Wikipedia Miner sistema eta bestetik, xede berdinerako garatuko den sistema bat. Sistemek 400 itementzat artikuluak esleituko dituzte eta ondoren eskuz eginiko etiketatuaren aurka ebaluatuko dira

Entitate izendunen desanbiguazioa ezagutza-base erraldoien arabera

130 p.Gaur egun, interneten nabigatzeko orduan, ia-ia ezinbestekoak dira bilatza-ileak, eta guztietatik ezagunena Google da. Bilatzaileek egungo arrakastarenzati handi bat ezagutza-baseen ustiaketatik eskuratu dute. Izan ere, bilaketasemantikoekin kontsulta soilak ezagutza-baseetako informazioaz aberastekogai dira. Esate baterako, musika talde bati buruzko informazioa bilatzean,bere diskografia edo partaideetara esteka gehigarriak eskaintzen dituzte. Her-rialde bateko lehendakariari buruzko informazioa bilatzean, lehendakari izan-dakoen estekak edo lurralde horretako informazio gehigarria eskaintzen dute.Hala ere, gaur egun pil-pilean dauden bilaketa semantikoen arrakasta kolokanjarriko duen arazoa existitzen da. Termino anbiguoek ezagutza-baseetatikeskuratuko den informazioaren egokitasuna baldintzatuko dute. Batez ere,arazo handienak izen berezien edo entitate izendunen aipamenek sortuko di-tuzte.Tesi-lan honen helburu nagusia entitate izendunen desanbiguazioa (EID)aztertu, eta hau burutzeko teknika berriak proposatzea da. EID sistemektestuetako izen-aipamenak desanbiguatu, eta ezagutza-baseetako entitateekinlotuko dituzte. Izen-aipamenen izaera anbiguoa dela eta, hainbat entitateizendatu ditzakete. Gainera, entitate berdina hainbat izen ezberdinekinizendatu daiteke, beraz, aipamen hauek egoki desanbiguatzea tesiaren gakoaizango da.Horretarako, lehenik, arloaren egoeraren oinarri diren bi desanbiguazioeredu aztertuko dira. Batetik, ezagutza-baseen egituraz baliatzen den ereduvglobala, eta bestetik, aipamenaren testuinguruko hitzen informazioa usti-atzen duen eredu lokala. Ondoren, bi informazio iturriak modu osagarriankonbinatuko dira. Konbinazioak arloaren egoerako emaitzak hainbat datu-multzo ezberdinetan gaindituko ditu, eta gainontzekoetan pareko emaitzaklortuko ditu.Bigarrenik, edozein desanbiguazio-sistema hobetzeko helburuarekin ideiaberritzaileak proposatu, aztertu eta ebaluatu dira. Batetik, diskurtso, bil-duma eta agerkidetza mailan entitateen portaera aztertu da, entitateek pa-troi jakin bat betetzen dutela baieztatuz. Ondoren, patroi horretan oinar-rituz eredu globalaren, lokalaren eta beste EID sistema baten emaitzak moduadierazgarrian hobetu dira. Bestetik, eredu lokala kanpotiko corpusetatik es-kuratutako ezagutzarekin elikatu da. Ekarpen honekin kanpo-ezagutza honenkalitatea ebaluatu da sistemari egiten dion ekarpena justifikatuz. Gainera,eredu lokalaren emaitzak hobetzea lortu da, berriz ere arloaren egoerakobalioak eskuratuz.Tesia artikuluen bilduma gisa aurkeztuko da. Sarrera eta arloaren ego-era azaldu ondoren, tesiaren oinarri diren ingelesezko lau artikulu erantsikodira. Azkenik, lau artikuluetan jorratu diren gaiak biltzeko ondorio orokorrakplanteatuko dira

Towards zero-shot cross-lingual named entity disambiguation

[EN]In cross-Lingual Named Entity Disambiguation (XNED) the task is to link Named Entity mentions in text in some native language to English entities in a knowledge graph. XNED systems usually require training data for each native language, limiting their application for low resource languages with small amounts of training data. Prior work have proposed so-called zero-shot transfer systems which are only trained in English training data, but required native prior probabilities of entities with respect to mentions, which had to be estimated from native training examples, limiting their practical interest. In this work we present a zero-shot XNED architecture where, instead of a single disambiguation model, we have a model for each possible mention string, thus eliminating the need for native prior probabilities. Our system improves over prior work in XNED datasets in Spanish and Chinese by 32 and 27 points, and matches the systems which do require native prior information. We experiment with different multilingual transfer strategies, showing that better results are obtained with a purpose-built multilingual pre-training method compared to state-of-the-art generic multilingual models such as XLM-R. We also discovered, surprisingly, that English is not necessarily the most effective zero-shot training language for XNED into English. For instance, Spanish is more effective when training a zero-shot XNED system that dis-ambiguates Basque mentions with respect to an English knowledge graph.This work has been partially funded by the Basque Government (IXA excellence research group (IT1343-19) and DeepText project), Project BigKnowledge (Ayudas Fundacion BBVA a equipos de investigacion cientifica 2018) and via the IARPA BETTER Program contract 2019-19051600006 (ODNI, IARPA activity). Ander Barrena enjoys a post-doctoral grant ESPDOC18/101 from the UPV/EHU and also acknowledges the support of the NVIDIA Corporation with the donation of a Titan V GPU used for this research. The author thankfully acknowledges the computer resources at CTE-Power9 + V100 and technical support provided by Barcelona Supercomputing Center (RES-IM-2020-1-0020)

Ondare Kulturala Wikipediara lotzen : entitateen desanbiguazioaren ekarpenak

Bilduma digitaletan, ondare kulturaleko elementuek deskribapen motzak eta informazio falta handia dute. Wikipediako artikuluek berriz deskribapen luzeak eta erlazionaturiko elementuetara estekak eskaintzen dituzte. Proiektu honetan, ondare kulturaleko elementu hauen informazioa, sistema automatiko bidez, Wikipedia artikuluekin aberastea posible den ikertu eta ebaluatuko da. Sistemek esleitzen dituzten artikuluak egokiak direla egiaztatzeko, bilduma digital batetik ausaz aukeraturiko 400 elementu eskuz etiketatu dira dagokion Wikipedia artikuluarekin. Gainera bi sistema automatiko erabiliko dira azterketan, alde batetik Wikipedia Miner sistema eta bestetik, xede berdinerako garatuko den sistema bat. Sistemek 400 itementzat artikuluak esleituko dituzte eta ondoren eskuz eginiko etiketatuaren aurka ebaluatuko dira